Photocredit: Never Offside

Dat voetbalcommentatoren en -analisten de wetenswaardigheden over de voetbalsport en iemands wel of niet presteren op het veld kunnen beoordelen, daar twijfel ik geen seconde aan. Natuurlijk kunnen ze dat. Maar als ik lees over en luister naar de commentaren die deze zelfde beroepsgroep uitbraakt over -in dit geval- de mens Kasper Dolberg, rijzen mij de haren te berge. Als voorbeeld een greep uit een ‘goed gesprek’ bij Veronica Inside tussen Valentijn Driessen (Chef Voetbal bij de Telegraaf) en Johan Derksen.

“Die Dolberg, ik weet niet wat ‘daar’ mis mee is.”

“Het maakt hem allemaal niets uit.”

“Hij heeft geen enkele emotie.”

“Loopt na het scoren als een zoutzak naar de middenstip met een kop van ’Ja, wat kan mij het schelen’ in plaats van dat hij blij is!” (de ironie als je ziet vanuit welke gelaatstrekken deze zin wordt voortgebracht, is dan wel weer om te glimlachen).

Achterover hangend in hun tv-studiostoelen en niet gehinderd door de notie dat ze met weinig moeite iemand nog even extra onderuit trappen. Een jonge jongen, op zo’n belangrijk moment in zijn leven.

In het geval van bovengenoemde commentatoren worden ze betaald voor dit format van afzeiken. Een slechte zaak vind ik dit soort ‘vermaak’ dat plaatsvindt over de rug van een ander. Ik pleit voor integriteit en nuance. Want laten we ajb niet vergeten: we hebben het over mènsen.

Het is zo’n moment waarop ik weer even heel scherp en zeker weet waarom ik doe wat ik doe. Namelijk vanuit mijn analyse van microbewegingen in het gezicht, kunnen duiden wie ik voor me heb, hoe hij zal reageren onder spanning en onder welke omstandigheden iemand niet tot z’n recht komt en hoe dan wel.

Deze vaardigheid toepassend op Kasper Dolberg, waag ik het twee dingen te stellen:

1)     Het is misschien wel heel logisch dat hij in de situatie zoals bij Ajax is ontstaan, niet meer tot topprestaties is gekomen.

2)  Je kunt er vergif op innemen dat het hem wel degelijk boeit en dat zijn emoties intens zijn en diep gaan.

Analyse

Even een kleine uitleg van hoe dat zit met die analyse en duiding:

Onderzoek heeft uitgewezen dat ieder individu een consistente set van microbewegingen in het gezicht heeft, het zogenaamde Persoonlijk Non-verbale Repertoire (PNR). Deze bewegingen zijn zichtbaar ongeacht de situatie of interactie partner, zijn onbewust en niet te manipuleren.

Met de INSA methode voor non-verbale strategie analyse wordt dit PNR bepaald. Hoe? Door bewegend materiaal te bekijken en simpelweg de microbewegingen te turven.

Natuurlijk zijn mensen oneindig complex en individueel verschillend maar het PNR geeft ons essentiële informatie over iemands persoonlijkheid. Deze consistente bewegingen zijn een reflectie van evenzo consistente elementen in de persoonlijkheid.

Het gaat niet over goed of slecht, sterk of zwak; ieder persoon heeft onderscheidende kwaliteiten en valkuilen en een basisbehoefte waar het de interactie betreft.

Het PNR van Kasper Dolberg

In de analyse van Kasper Dolberg komen de volgende microbewegingen consistent naar voren:

1)    Halfgeloken oogleden

2)    Optrekken van de wenkbrauwen waarbij de bovenste oogleden heel soms mee omhoog gaan maar meestal gaan ze meer hangen;

3)    Als hij knippert sluiten zijn ogen vaak niet helemaal, dit is de zgn. deelknipper

4)    Wenkbrauwen gaan in het midden omhoog

5) Beperkt knijpen van onderste oogleden (maar te weinig om mee te tellen)

6)    Openhangende mond; spierspanning in wangen en kaak is vaak heel laag.

Deze bewegingssset duidt op de volgende karakteristieken:

Kwaliteiten:

• Doorzetter
• Onverstoorbaar
• Is op rustige manier zeer resultaatgericht
• Heeft veel geduld
• Gevoel voor de situatie
• Groot incasseringsvermogen
• Betrouwbaar, stevig, loyaal, tolerant

Basisbehoefte:

• Gevoel van ruimte, ook voor zijn aanpak
• Aandacht voor relatie in de interactie

Reflexgedrag onder spanning: 

• Trekt zich terug in zichzelf
• Haakt af bij verbale scherpte en negatieve druk
• Loopt het risico het momentum te missen

De essentie van het reflexgedrag onder spanning van het “type Dolberg”, is het zich onzichtbaar maken, waardoor de beweging van het systeem letterlijk dan wel figuurlijk wegvalt.

En precies dat is wat je kan zien gebeuren over de gehele breedte van Dolberg’s uitingen: bewegingsloze gezichtsuitdrukking en in het veld te vaak net niet helemaal aangehaakt of net verkeerd getimed.

Even terug naar mijn twee beweringen aan het begin van dit artikel:

1)    Kasper en Ajax

Ik weet dat ik heel voorzichtig moet zijn met wat ik hier zeg, omdat ik verre van inside expert ben op het vlak van voetbal dan wel Ajax, terwijl heel Nederland dat wel is. Alles wat ik ‘weet’, weet ik van wat ik heb gelezen of gehoord en daar ligt dan ook nog eens mijn subjectieve beleving overheen gevouwen. Neem dit mee als je leest wat ik nu schrijf en overweeg gewoon voor de lol de mogelijkheid ervan: vanuit mijn blik op de context bij Ajax op dit moment, is het verloop van de carrière van Kasper Dolberg de afgelopen twee jaar wellicht niet verrassend. Zeggen dat er vertrouwen in hem is en voor de Deen voelen dat dit ook echt zo is, zijn niet per se dezelfde dingen.

Als voorbeelden noem ik het inzetten van Huntelaar als inspirator en aanjager voor Dolberg’s prestaties; dit lijkt eerder averechts te werken. Het jagen en killersinstinct van Huntelaar kunnen heel goed eerder opjagend ervaren worden dan positief aanjagend. Als dit voor hem klopt dan legt het Dolberg eerder meer lam en logischerwijs maakt Huntelaar daar korte metten mee.

Ten Hag lijkt mij een heel goede coach en zeer betrokken bij zijn team en de individuele teamleden maar het zou kunnen dat hij geneigd is in de onderlinge interactie nog wat harder druk te zetten op de prestatie. Hij zegt zelf: “Ik wil wel zíen dat Kasper ervoor vecht en hij weet dat.” Op zich kan Dolberg dit prima aan alleen luistert de manier waarop nauw en is de reflex juist het omgekeerde als hij zich klem voelt gezet: hij valt meer stil en spreekt zich ook niet rechtstreeks uit over wat hij lastig vindt of liever anders ziet. Voor Ten Hag daarmee erg lastig.

2)    Kasper en emotie

Voelt hij dan niets en heeft hij geen emotie? Ik zou zeggen eerder andersom: van binnen woedt met gemak een storm.

Maar kan hij dat dan niet eens uíten, laten zien, zodat we meer gevoel hebben bij hem?

Nee, dat is extreem moeilijk. Juist het feit dat hij die spanning ervaart, draagt bij aan dat hij zo bewegingsloos oogt en reageert. Het is zijn (onbewuste) reflex. Hier meer vat op te krijgen, vergt inzicht en oefening. Heel veel oefening.

Onze spiegel

Wat ik me al schrijvend weer realiseer, is waar wij eerlijk naar moeten durven en blijven kijken. Namelijk dat – in dit geval- de behoefte om emotie bij Kasper Dolberg te zien, voortkomt uit het reflexsysteem van mensen die hem ongrijpbaar vinden; dus vanuit hun eígen behoefte aan houvast of vorm van push back. En dat veel van ons negatief uiten en – oordelen echt komt doordat het onszelf een ongemakkelijk gevoel geeft wanneer we in de interactie niet ontmoet worden in onze eigen basisbehoefte …

Een spiegel dus. Dat is wat het is.